Marta Skiba
Coach
Stres, wysoka wrażliwość na bodźce i przeciążenie sensoryczne.
Twój neuroatypowy sposób funkcjonowania, zależy od Twojego otoczenia i Twoich reakcji. Żyjesz w otoczeniu niedostosowanym do Twoich potrzeb, a to może być bardzo stresujące... A jeszcze na dodatek, mocniej reagujesz, intensywniej ten stres przeżywasz i wolniej wracasz do równowagi po sytuacjach stresowych.
Jak to? A tak to... Twój umysł jest bardziej wrażliwy na bodźce, zarówno wewnętrzne (myśli, emocje...), jak i zewnętrzne (hałas, światło, chaos...). Czasem sam/a wywołujesz dużo hałasu i chaosu aby ten stres zagłuszyć.
Gabor Maté w książce "Scattered Minds" pisze, że ADHD to odpowiedź mózgu na świat pełen przeciążeń, który nie daje przestrzeni na emocjonalne bezpieczeństwo, ciekawość i swobodę. Zostawiam to tutaj do zastanowienia... temat wart poznania... jak jest u Ciebie? czy na pewno wszystko to genetyka?....
...szybsze przeciążenie układu nerwowego i trudność w filtrowaniu informacji istotnych i blokowaniu nieistotnych...znajome?
Doświadczenia porażki i negatywna samoocena
A co z emocjami? Powtarzające się trudności w szkole, pracy czy relacjach, frustracja, krytyka i niezrozumienie.. Taki ciężar nosisz. To buduje tzw. „low self-esteem cycle” czyli błędne koło, w którym kolejne niepowodzenia wzmacniają Twoje przekonanie o własnej niekompetencji. No i dalej wywołują przewlekły stres psychiczny, stres emocjonalny.
Twój stres emocjonalny jest często bardziej intensywny, przez co mocniej reagujesz na odrzucenie. Reakcje te nie są wynikiem przesadnej wrażliwości. To osłabiona zdolność do hamowania impulsów emocjonalnych.
Odrzucenie przez innych i niedostosowane środowisko... i jesteś na prostej drodze do konfliktów, intensywnych emocji, wycofania społecznego. A jak trwa to zbyt długo... to już jest przewlekły stres. A ten poprowadzi Cię do depresji, lęków, problemów ze snem i uzależnień. Chyba, że go zatrzymasz!
Trudności z uwagą i obniżona zdolność do koncentracji
Stres zakłóca działanie pewnych funkcji mózgu i nasila trudności z uwagą i planowaniem lub obniża zdolność do koncentracji.
Pamiętasz jak to jest, jak nie możesz sobie przypomnieć tytułu książki, którą czytałeś? albo właśnie skończyło się spotkanie, a ty nie pamiętasz drugiej połowy? Prawdopodobnie zadziało się coś co zestresowało Cię na tyle, że Twoja głowa zdecydowała się "wyłączyć"... I właśnie dlatego... i będę o tym ogłaszać wszem i wobec... podstawową umiejętnością, którą masz posiadać jest opanowanie stresu.
Mam też dla Ciebie dobrą wiadomość! Możesz wykorzystać stres aby lepiej poznać siebie i budować życie zgodne z Twoimi potrzebami.
Tak, to nie pomyłka, stres może Ci pomagać, jak nauczysz się go odpowiednio wcześnie rozpoznawać.
Stres w życiu osobistym i zawodowym
Trudno jest Ci utrzymać harmonię w relacjach? Skąd to się może brać? Z powodu problemów z komunikacją? impulsywnych zachowań? czy zapominania o ważnych rzeczach? A może winna jest niska samoocena?
Zastanów się... jak często doświadczasz krytyki od otoczenia? jak często czujesz, że nie pasujesz do społecznych oczekiwań? Jak często masz poczucie winy i wstydu za niedokończone obowiązki domowe, chaos wokół siebie lub problemy w rodzicielstwie?
To wszystko generuje chroniczne napięcie, które z czasem zaprowadzi do lęku, depresji lub wypalenia emocjonalnego.
A jak jest w pracy?
Próbujesz dostosować się do środowiska, które nie wspiera Twojego naturalnego stylu pracy? ... może to prowadzić do wypalenia zawodowego.
Dodatkowo,często pracujesz więcej i ciężej, chcesz pokazać wartość swojej pracy...
a to prowadzi do chronicznego stresu i przeciążenia psychicznego...
Bardzo się starasz, pracujesz dłużej, maskujesz, próbujesz wpisywać się w sztywne struktury organizacyjne. Ciągłe dopasowywanie się do systemu, który nie uwzględnia różnorodności funkcjonowania, sprawia, że żyjesz w trybie nieustannego „zaraz się potknę”.
To życie w ciągłym napięciu, bez marginesu na błąd, a wtedy właśnie błędy się pojawią. No i jesteś już oficjalnie "trudnym współpracownikiem"... "chaotycznym", "niedojrzałym", a niekiedy wręcz "leniwym" i "niekompetentnym". I pojawia się krytyka, wykluczenie lub izolacja.
A wykluczenie i izolacja wzmaga stres i obniża poczucie własnej wartości...
i tak koło się toczy coraz szybciej, czasem aż do wypalenia lub depresji...
Wyzwania osób z ADHD mogą sprawić, że są bardziej podatne na mobbing. W kolejnym wpisie na blogu rozwijam temat mobbingu. Jeżeli może to Ciebie dotyczyć sprawdź wpis, jest to tylko mała garstka informacji na ten temat. Jeżeli czujesz że chcesz wiedzieć więcej, poszukaj informacji i wsparcia.
O tym jak nie zwariować w świecie niedostosowanym do ADHD, możesz przeczytać w poście 'ADHD jak sobie radzić?'.
Stres to nieodłączny element życia, ale często nie działa pozytywnie
Negatywny stres to stan, w którym obciążenie emocjonalne lub fizyczne przekracza Twoje możliwości radzenia sobie. Może wynikać z przewlekłych problemów (np. toksyczne środowisko pracy), nagłych, traumatycznych wydarzeń (np. wypadek, utrata bliskiej osoby) lub nadmiaru codziennych obowiązków i presji.
Dystres wpływa na funkcjonowanie ciała i umysłu i prowadzi do takich objawów jak problemy z koncentracją, bezsenność, napięcie mięśniowe, czy poczucie bezradności. Wtedy spada Twoja efektywność, decyzyjność i Twój mózg przestaje myśleć klarownie.
Kiedy stajesz w obliczu postrzeganego zagrożenia, twój mózg myśli, że jesteś w niebezpieczeństwie. Co robi wtedy Twoje ciało? automatycznie reaguje reakcją walki-ucieczki-zamrożenia, żeby to bezpieczeństwo Ci zapewnić. Twoje specyficzne reakcje fizjologiczne zależą od tego, jak zwykle reagujesz na stres. Reakcje na stres prowadzą do chronicznych problemów, takich jak lęki, depresja czy problemy zdrowotne.
Naucz się jak sobie radzić z reakcjami na stres i zrozum mechanizmy, które dominują. Nie muszą dominować. Zrozum swoje reakcje, bo to klucz do odzyskania kontroli i poprawy jakości życia.
Reaguj świadomie. Stres nie musi rządzić Twoim życiem.
„Mózg jest systemem znacznie bardziej otwartym, niż kiedykolwiek sobie wyobrażaliśmy, a natura zrobiła wiele, aby pomóc nam postrzegać i przyswajać otaczający nas świat. Dała nam mózg, który przetrwa w zmieniającym się świecie, zmieniając się sam”.
Norman Doidge
Bibliografia
Shaw, P. i in. (2014). Zaburzenia regulacji emocji w zespole nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi.
H. Christiansen, O. Hirsch, Mira-Lynn Chavanon. (2029). Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) a regulacja emocji w ciągu całego życia.
Roelofs K. (2022). Ponowne spojrzenie na zamrożenie: skoordynowana autonomiczna i centralna optymalizacja radzenia sobie z zagrożeniami.
Anna Grossman, A. Avital. (2023). Zaburzenia regulacji emocjonalnej i sensorycznej jako potencjalne brakujące ogniwo w zespole nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi: przegląd.
Przeczytaj więcej: